Hoạt động Tổ Công đoàn Trung tâm tổ chức ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3 đến nữ công đoàn viên  đang làm việc tại Trung tâm.

Một số hình ảnh chia sẻ về hoạt động:

Nguồn: Trung tâm EFS

 Đầu năm mới, kính chúc tất cả nhân viên Trung tâm luôn khỏe mạnh, bình an, hạnh phúc thành công và sự nghiệp Trung tâm ngày càng thịnh vượng.

Một số hình ảnh hoạt động:

Nguồn Trung tâm EFS

Dịp tất niên cũng là buổi họp mặt truyền thống của những cựu cán bộ, viên chức và tập thể viên chức đang làm việc tại Trung tâm. Tập thể chúng tôi vẫn nêu cao tinh thần gắn bó, đoàn kết và được chia sẻ kinh nghiệm, góp ý từ người đã nghỉ hưu để phát triển trong sự nghiệp Trung tâm.

Một số hình ảnh hoạt động:

Nguồn Trung tâm EFS

 

Nguồn gốc, lịch sử và danh tiếng sò huyết của tỉnh Cà Mau

1. Lịch sử và nguồn gốc:

1.1. Nguồn gốc tên gọi Cà Mau:

Theo bài viết chia sẻ của PGS-TS Lê Trung Hoa, Cà Mau là tên một mũi đất ở cực Nam Tổ quốc ta. Thơ Lê Anh Xuân có nhắc tới địa danh này:

Đầu trời ngất đỉnh Hà Giang

Cà Mau mũi đất mỡ màng phù sa.[1]

Tỉnh Cà Mau có 9 đơn vị hành chính cấp huyện, bao gồm 1 thành phố (Thành phố Cà Mau) và 8 huyện: Huyện Cái Nước, Đầm Dơi, Năm Căn, Ngọc Hiển, Phú Tân, Thới Bình, Trần Văn Thời và huyện U Minh.

Cà Mau là một địa danh có nguồn gốc Khơ-me: Tưk Khmâu hay “Tưk Kha-mau”. Tưk nghĩa là “nước”; Khmâu là “đen”. Kh đã được âm tiết hóa thành Cà; Mâu bị đọc chệch thành Mau.[2]

Do nước đen là màu nước đặc trưng do lá tràm của thảm rừng tràm U Minh bạt ngàn rụng xuống làm đổi màu nước. Cà Mau là xứ đầm lầy ngập nước, có nhiều bụi lác mọc tự nhiên và hoang dã. Chính vì lẽ đó từ thuở xưa đã có câu ca dao:

“Cà Mau là xứ quê mùa

Muỗi bằng gà mái, cọp tùa bằng trâu”

(Ca dao Việt Nam)[3]

1.2. Lịch sử hình thành

Thời phong kiến

Sách Gia Định Thành Thông Chí của Trịnh Hoài Đức có chép “Thời Gia Long, những giồng đất cao ráo ở ven sông Ông Đốc, sông Gành Hào, sông Bảy Háp và một vài phụ lưu mới có người khai khẩn, lập thành xóm, ấp. Tuy vậy, đến thời Tự Đức Cà Mau vẫn là vùng rừng đước, vẹt, tràm, không mấy ai đến lập nghiệp vì thiếu nước ngọt và ruộng quá nhiều phèn”.[4]

Giai đoạn năm 1956 – 1975, Việt Nam Cộng hòa Ngày 9 tháng 3 năm 1956, Quận Cà Mau và 4 xã của quận Giá Rai là Định Thành, Hoà Thành, Tân Thành, Phong Thạnh Tây lập thành tỉnh Cà Mau, ban đầu có tên là Cà Mau.

Ngày 22 tháng 10 năm 1956, Tổng thống Việt Nam Cộng hòa Ngô Đình Diệm thay đổi địa giới và tên Đô thành Sài Gòn – Chợ Lớn cùng các tỉnh và tỉnh lỵ tại Việt Nam”. Lúc này, tỉnh Cà Mau được đặt tên mới là tỉnh An Xuyên, còn tỉnh lỵ đổi tên là “Quản Long”.

Tỉnh An Xuyên khi đó gồm 6 quận: Qυản Long, Thới Bình, Sông Ông Đốc, Cái Nước, Đầm Dơi và Năm Căn.

Chính quyền Cách mạng Tuy nhiên, chính quyền Mặt trận Dân tộc Giải phóng Miền Nam Việt Nam và sau này là Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa Miền Nam Việt Nam cùng với Việt Nam Dân chủ Cộng hòa không công nhận tên gọi tỉnh An Xuyên mà vẫn gọi theo tên cũ là tỉnh Cà Mau.

Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, chính quyền quâп quản Cộng hòa miền Nam Việt Nam ban đầu vẫn duy trì tỉnh Cà Mau cho đến đầu năm 1976. Tỉnh lúc bấy giờ có 6 huyện: Thới Bình, Trần Văn Thời, Cái Nước, Ngọc Hiển, Châu Thành, Duyên Hải và thị xã Cà Mau.

Ngày 10 tháng 3 năm 1976, tỉnh Cà Mau – Bạc Liêu được đổi tên thành tỉnh Minh Hải (cũ), đồng thời thị xã Bạc Liêu cũng được đổi tên là thị xã Minh Hải. Tỉnh Minh Hải (cũ) ban đầu gồm thị xã Minh Hải (cũ), thị xã và 7 huyện là Vĩnh Lợi, Hồng Dân, Giá Rai, Châu Thành, Thới Bình, Trần Văn Thời, Ngọc Hiển. Tỉnh lỵ tỉпh Minh Hải (cũ) ban đầu đặt tại thị xã Minh Hải (cũ).

Ngày 6 tháng 11 năm 1996, tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá IX đã phê chuẩn việc tách tỉnh Minh Hải ra làm 2 tỉnh có tên là tỉnh Cà Mau và tỉnh Bạc Liêu, nhưng đến ngày 1 tháng 1 năm 1997 mới chính thức thực hiện. Tỉnh gồm 1 thị xã và 6 huyện: Cái Nước, Đầm Dơi, Ngọc Hiển, Thới Bình, Trần Văn Thời, U Minh.

Hình 1. Đất Mũi chụp từ trên cao

Ngày 6 tháng 8 năm 2010, Công nhận thành phố Cà Mau là đô thị loại II trực thuộc tỉnh Cà Mau.

Tỉnh Cà Mau có 9 đơn vị hành chính cấp huyện, gồm thành phố Cà Mau và các huyện: Cái Nước, Đầm Dơi, Năm Căn, Ngọc Hiển, Phú Tân, Thới Bình, Trần Văn Thời, U Minh [5]

(Theo nguồn tổng hợp, Duy Phan – 06/11/2020)

Theo sách Cà Mau xưa (Nghê Văn Lương, Huỳnh Minh, 2003), sò huyết được xuất hiện nhiều và nổi tiếng ở bãi Ông Trang, được xem là một trong những loại đặc sản của vùng biển Cà Mau (trước đây là tỉnh An Xuyên, 1956). Có thể nói rằng, thời điểm xuất hiện sò huyết ở những bãi bồi của Cà Mau xưa từ những thập niên 50 hoặc trước đó.[6]

Người dân Cà Mau chủ yếu sống bằng nghề nuôi thủy sản, từ thế độc canh con tôm đến nay người dân đã thoát nghèo và trở thành tỉ phú nhờ nuôi sò huyết. Từ năm 2005, người dân Cà Mau thường sống với nghề bắt cua, cá ở sông Kinh Xáng – xã Đông Hưng – huyện Cái Nước của tỉnh Cà Mau. Và chính vào thời điểm này, người dân tình cờ phát hiện rất nhiều sò huyết tự nhiên rất nhiều trong kinh. Những con sò huyết lớn được người dân đem bán cho thương lái, còn những con sò nhỏ thì mang về thả trên vuông tôm như nuôi ốc và phát triển đến ngày nay.  Kinh Xáng của xã Đông Hưng dài hơn 9km trải dài qua các xã như Đông Thới và kết thúc ở ngã ba sông Bảy Háp. Điểm đặc biệt của dòng kênh này chứa lượng phù sa rất lớn. Sò huyết tự nhiên xuất hiện trên kênh này rất nhiều và được người dân gọi là là “mỏ vàng” của hộ nghèo.

2. Danh tiếng sản phẩm:

Theo sách “Gia Định Thành Thông Chí” của Trịnh Hoài Đức có chép "Thời Gia Long, những giồng đất cao ráo ở ven sông Ông Đốc, sông Gành Hào, sông Bảy Háp và một vài phụ lưu mới có người khai khẩn, lập thành xóm, ấp. Tuy vậy, đến thời Tự Đức, Cà Mau vẫn là vùng rừng đước, vẹt, tràm, không mấy ai đến lập nghiệp vì thiếu nước ngọt và ruộng quá nhiều phèn". [7]

Với con sò huyết, vào những thập niên 50, người dân địa phương đã phát hiện ra loại thủy sản này có giá trị cao và chất lượng ngon, ngọt, tươi tại bãi Ông Trang thuộc quận An Xuyên (tên gọi của tỉnh Cà Mau xưa vào năm 1956). Lúc đó, người dân đã ca ngợi những món ăn ngon đặc sản ở Cà Mau như Cá bông ở Cái Tàu; cá vược, cá bống mú, cá dứa, cá buôi ở Năm Căn và Ông Trang; sò huyết, mực tươi ở cồn Ông Trang rất nổi tiếng; nghêu ở Rẫy Chệc (Viên An); hàu ở Đá Bạc và Thọ Mai, … (Theo Sách Cà Mau xưa của Nghê Văn Lương, Huỳnh Minh, 2003). [8]

Đến nay, người dân ở các địa phương trong tỉnh ngày càng mở rộng diện tích nuôi bằng cách mở rộng nhiều loại hình nuôi: nuôi trên bãi bồi, nuôi xen canh với tôm và cua nhưng chủ yếu là tự phát.

Với kinh nghiệm làm chủ thiên nhiên và làm chủ con nước lớn, nước ròng ở vùng Cà Mau để phát triển nuôi, đánh bắt thủy hải sản ở vùng Cà Mau ngày xưa mà người ta thường nghe những câu vè, câu ca dao từ người phụ nữ ru con ở vùng Cái Rắn, Trèm Trẹm và Ông Trang:

“Mồng mười nước chảy,

Mười bảy nước ròng”.

Hoặc

“Bìm bịp kêu nước lớn anh ơi

Mua bán chẳng lời chèo chống mỏi mê”.

Sò huyết là một trong những món ăn được cho là “Hương vị đất Mũi” của tỉnh Cà Mau và trong danh sách những của đặc sản ngon nhất của đất Mũi Cà Mau.

Hiện nay, sò huyết là một loại đặc sản ở vùng Đất Mũi Cà Mau. Sò huyết này có thể tìm thấy trong tự nhiên ở khu vực Bãi Bồi Mũi Cà Mau hoặc trong vuông nuôi tôm theo mô hình sinh thái tự nhiên. Do đó các loại sò huyết ở những khu vực này thường có kích cỡ lớn và thịt thì ngon ngọt. Đặc biệt sò huyết ở đây sẽ rất sạch, dễ chà rửa để chế biến món ăn và không có cát trong sò. Nhiều món ăn ngon được chế biến thật hấp dẫn không thể nào quên được hương vị nơi đây: Tôm, Cua, cá thòi lòi, nghêu, sò, ốc, hến... và đặc biệt là món Sò huyết Cà Mau, món ăn làm vấn vương lòng bao thực khách. Thịt sò thơm lừng, có vị ngọt, bùi béo, quyện cùng vị mặn của muối, vị cay của ớt hẳn sẽ mang đến cho bạn vị ngon khó tả nhưng không thể nào quên được.

Có lẽ ai ai cũng đã từng nghe câu hát: Nghe nói Cà Mau xa lắm, ở cuối cùng bản đồ Việt Nam. Vâng xa lắm, nơi đây không những có cảnh quan hữu tình mà còn có những món ăn dân dã tươi ngon, trong đó sò huyết Cà Mau làm say mê lòng những du khách thập phương qua câu ca dao:

Cà Mau vùng đất quê hương

Món ngon dân dã vấn vương lòng người.

(Nguồn: Ca dao Việt Nam)[9]

Khác với những vùng khác, sò huyết Cà Mau sống trong môi trường có sự giao hòa giữa mặn và ngọt, có nguồn thức ăn tự nhiên đa dạng từ các loài vi tảo và được tự do sinh sôi phát triển. Vì thế, sò huyết của Cà Mau luôn có màu đỏ tươi, vỏ sò có màu trắng xám, kích thước to, dày thịt, huyết nhiều, ngon ngọt và đậm đà. Bởi sự kết tinh trong điều kiện lý tưởng, nên sò huyết nơi đây có độ ngon không nơi nào có thể sánh bằng.

Hình 2. Sò huyết của tỉnh Cà Mau

Sò huyết trở thành những món ăn đặc trưng cho vùng đất Mũi Cà Mau mà ai đến Cà Mau cũng phải thử qua các món ăn chế biến từ sò huyết nơi đây.

Sò huyết là một loại hải sản, là một đặc sản ở vùng đất Cà Mau. Sò huyết sinh sống chủ yếu ở vùng bãi bồi, sông rạch, ao đầm nuôi tôm thuộc các vùng đất ngập mặn ven biển. Hiện nay, trên thị trường đa số là sò huyết nuôi, kích cỡ nhỏ nên đem rang muối, rang me hoặc các món khác thì phù hợp. Nếu muốn ăn sò huyết nướng mọi thì phải tìm sò rừng (tức là loại sò huyết sinh sống trong tự nhiên ở khu vực bãi bồi Mũi Cà Mau, trong vuông nuôi tôm theo mô hình tôm - rừng hoặc khai thác dưới các kênh rạch vùng rừng ngập mặn). Sò huyết sinh sống ở những khu vực này thường có kích cỡ lớn (khoảng 15 – 20 con/1kg) và thịt thì ngon, ngọt.[10]

---

[1] Nhà thơ Lê Anh Xuân, "Trường ca Nguyễn Văn Trỗi," 1969.

[2] Huỳnh Minh, Nghê Văn Lương, Sách Cà Mau xưa, Nhà xuất bản Thanh Niên, 2003; Theo Báo Sài Gòn Giải Phóng, 2025, https://www.sggp.org.vn/nguon-goc-va-y-nghia-cua-cac-dia-danh-ca-mau-nam-can-post129473.html

[3] Ca dao Việt Nam; https://ct.qdnd.vn/kinh-te-xa-hoi/ca-mau-di-sau-ve-truoc-528584

[4] https://camau.dcs.vn/gioi-thieu/lich-su-hinh-thanh-tinh-ca-mau-118275

[5] https://vi.wikipedia.org/wiki/C%C3%A0_Mau; https://tcnn.vn/news/detail/67103/Tinh-Ca-Mau-co-09-don-vi-hanh-chinh-cap-huyen-va%C2%A0100-don-vi-hanh-chinh-cap-xa.html;

[6] Theo sách Cà Mau xưa của Nghê Văn Lương, Huỳnh Minh, 2003

[7] https://camau.dcs.vn/gioi-thieu/lich-su-hinh-thanh-tinh-ca-mau-118275

[8] Theo sách Cà Mau xưa của Nghê Văn Lương, Huỳnh Minh, 2003

[9] Ca dao Việt Nam; Theo sách Cà Mau xưa của Nghê Văn Lương, Huỳnh Minh, 2003

[10] https://www.camau.gov.vn/